عدهای بر این باورند که از زمانی که پاپیروس در مصر ابداع شد، تبلیغات هم پا به عرصهٔ زندگی انسان گذاشت. عدهای دیگر اما شروع آن را همزمان با اتفاقی که در سال ۱۴۵۰ میلادی افتاد میدانند. در این سال گوتنبرگ آلمانی اولین دستگاه چاپ را اختراع کرد و این باعث شد چاپ و انتشار در حجم زیاد ممکن شود. این تغییر، ظهور تبلیغات چاپی را در پی داشت.
نقطهی عطف بعدی در این عرصه، پیدایش مجلات بود. در سال ۱۷۳۱ اولین مجلۀ غیرتخصصی در لندن به چاپ رسید. پس از مجله، پیدایش پوستر (۱۸۳۹) و بیلبوردها (دههٔ ۱۸۳۰) اتفاقات تأثیرگذاری را در حوزۀ مارکتینگ رقم زدند. همهٔ این نشریات، امکانی برای به نمایش گذاشتن محصولات بودند. پس از اختراع اولین خودرو (Ford Model T) و استقبال زیاد مردم از آن، دولت آمریکا پروژهای را برای احداث بزرگراههای بین شهری آغاز کرد. این بزرگراهها به معدن طلای صاحبان شرکتهای بیلبورد تبدیل شد. بیلبوردهایی که یکی پس از دیگری ساخته میشدند تا هم درآمدزایی صورت بگیرد و هم جاده برای راننده خستهکننده نشود.
با ورود به قرن بیستم روند تغییرات در حوزۀ بازاریابی بسیار سریعتر شد و بازاریابی مدرن شکل گرفت. با همهگیر شدن رادیو در دههی ۱۹۲۰ برای اولین بار تبلیغات رادیویی از ایستگاههای آن پخش شدند. در سال ۱۹۳۳ در آمریکا بیش از ۵۵/۲٪ از خانهها رادیو داشتند؛ این آمار در سال ۱۹۲۰ صفر درصد بود! پس از رادیو، نوبت به تلویزیون رسید. اولین تبلیغ تلویزیونی در سال ۱۹۴۱ روی آنتن رفت. میتوانید در ویدیوی زیر آن را تماشا کنید.
کانون تبلیغات مکعب – کیوبیکد
نخستین آگهی تلویزیونی به تاریخ اول ژوئیه ۱۹۴۱، در ایالات متحده به روی آنتن رفت که برای آن شرکت بلووا واچ (Bulova Watch) به شبکه NBC شهر نیویورک، وابسته به WNBT (امروزه WNBC)، برای در اختیار داشتن آنتن به مدت ۲۰ ثانیه پیش از آغاز یک مسابقه بیسبال بین دو تیم بروکلین داگرز (Brooklyn Dodgers) و فیلادلفیا فیلیز (Philadelphia Phillies) هزینهای برابر ۹ دلار پرداخت کرد. این آگهی بسیار ساده، نام شرکت بلووا واچ (Bulova Watch) را بر روی نقشهای از ایالات متحده آمریکا نشان میداد؛ در حالی که گفتار متن شعار شرکت را بیان میکرد: «آمریکا خودشو با بلووا تنظیم میکنه!»
تاريخچه ی تبليغات در ايران
پيشينهي تبليغات در ايران به دورهي باستان باز ميگردد. در آن زمان تبليغات به صورت ارتباطات شفاهي رواج داشت و مانند ديگر كشورها ديوار نوشتهها، جارچيها و نصب تابلو مهمترين شيوههاي پيامرساني و آگهي به شمار ميرفتند.
با ورود دستگاه چاپ به ايران و انتشار اولين روزنامه (كاغذ اخبار) در عصر قاجار اندك اندك آگهيهاي تجاري به نشريات راه يافتند. بدين ترتيب آگهي در رسانههاي جمعي ايران از ديوار كوبها شروع و به نشريههاي ادواري، كتاب، سينما، راديو و سرانجام به تلويزيون و امروزه اينترنت راه يافت. همچنين اشكال مختلف ديگر از جمله انتشار كتابچه يا بروشور و كاتولوگ در كشور ما مرسوم بوده است.
در عهد قاجار آگهی را ابتدا ”اعلامنامه“ و ”اشتهار نامه” و سپس اعلان می نامیدند تا اینکه بعدها واژه آگهی جایگزین این واژگان شد.» (قاسمی،۱۰۲،۱۳۷۷)
پيشينهي آگهي در مطبوعات ايران به عهد ناصرالدين شاه قاجار برميگردد و تبليغات تجاري اولين بار در ايران توسط روزنامهي اطلاعات در دههي ۱۳۰۰ هجري شمسي منتشر شد.
در اين موقع هنوز تبليغات بازرگاني در ايران شناخته نشده بود و صاحبان فروشگاهها و كالاها در تنها وسيله تبليغاتي آن زمان يعني روزنامه اطلاعات، آگهيهاي سادهي خود را چاپ ميكردند. در آن موقع آگهي دهندهها براي تبليغ كالاي خود نه خط مشي تبليغاتي از پيش تعيين شده، نه بودجه تبليغاتي تنظيم شده و نه انديشه تبليغاتي روشني داشتند. در اين دوره مؤسسات تبليغاتي نيز وجود نداشتند و وسائل پخش آگهي محدود به روزنامه اطلاعات و يكي دو روزنامه كم اهميت تر ميشد.
شروع واقعي تبليغات بازرگاني در ايران را ميتوان سال ۱۳۲۵ به حساب آورد و اين تاريخ را بايد تاريخ شروع به كار مؤسسات تبليغاتي در ايران دانست كه بسيار ديرتر از همكاران خود در غرب پا به عرصه گذاردند.(فروزفر،۱۳۸۶: ۳۵)
ازسال ۱۳۳۵ كشور يك دوره رونق توليد داخلي را آغاز كرد و به دنبال آن وسائل و روشهاي جديد تبليغات و ميزان فعاليتهاي آن افزايش يافت. در عين حال تعداد زيادي از مؤسسات تبليغاتي با سابقهي كم که قدرت مالي و علمي كافي در شرايط جديد را نداشتند هم يكي پس از ديگري تعطيل شدند.
در دوراني كه هر روز حداقل يك واحد توليدي فعاليت خود را شروع ميكرد كمبود دانش تبليغات در همه جا محسوس بود. تبليغات آن زمان ايران (قبل از انقلاب) متكي به مقداري تجربه و مقداري ذوق و ابتكار بود و زمينههاي علمي در كار تبليغ به ندرت مشاهده ميشد. تبليغات محلي معمولاً در روزنامههاي شهرستانها درج ميشد و اغلب آگهيهاي آنها را آگهيهاي دولتي تشكيل ميداد. تبليغات ملي (در سطح مملكتي) بيشتر در نشريات اصلي و پر تيراژ پايتخت درج ميگرديد. بزرگترين آگهي دهندگان در مطبوعات ايران سازمانهاي مختلف دولتي بودند كه آگهيهاي خود را از طريق وزارت اطلاعات و جهانگردي در مطبوعات مختلف درج ميكردند همچنين سازمان راديو و تلويزيون ملي ايران تنها سازمان توليد و پخش كننده برنامهها بود و از لحاظ توليد و پخش تبليغات بازرگاني نيز جايگاه ويژهاي داشت. (فروزفر،۱۳۸۶: ۳۶)